Mæðradagurinn er alþjóðlegur dagur mæðra og er hugsaður til að heiðra starf þeirra. Dagurinn á sér þó ekki einn alþjóðlegan mánaðardag eða mánuð en oftast er haldið upp á hann í mars, apríl eða maí. Algengast er að þjóðir láti hann bera upp á annan sunnudag maímánaðar (8 – 14. maí) ár hvert. Þannig er það til dæmis á Íslandi og í Bandaríkjunum.
Það er þó ekki algilt. Í Noregi er mæðradagurinn til dæmis haldinn annan sunnudag í febrúar, á Bretlandi og Írlandi er hann fjórði sunnudagur í lönguföstu, í Arabalöndum er hann haldinn á jafndægri á vori (21. mars), á Spáni og í Portúgal er hann fyrsti sunnudagur í maí og í Frakklandi, Svíþjóð og víðar síðasti sunnudagur í maí.
Dagar helgaðir mæðrum og dýrkun mæðragyðja eru þekktir frá fornöld og mæðradýrkun tíðkaðist í Litlu-Asíu fyrir þúsundum ára. Þaðan barst hún til Grikklands og áfram til Rómaveldis. Með kristni þróaðist mæðradýrkunin yfir í dag til dýrðar Maríu guðsmóður og öðrum mæðrum og var sá dagur fjórði sunnudagur í lönguföstu.
Víða komst á sá siður að börn gæfu mæðrum sínum blóm eða gjöf þennan dag. Smátt og smátt dró þó úr því að þessi dagur væri haldinn hátíðlegur en hann viðhélst þó að einhverju leyti á Bretlandi og Írlandi. Hann var svo endurvakinn á 20. öld og rann þá saman við mæðradaginn sem þá hafði komist á í Bandaríkjunum og breiðst út þaðan en Bretar og Írar halda gömlu tímasetningunni á deginum.
Dagurinn eins og hann er haldinn í dag er upprunninn í Bandaríkjunum árið 1907. Það var Anna Jarvis sem átti hugmyndina og árið 1914 tókst henni að fá opinbera viðurkenningu á deginum. Hann var fyrst haldinn á Íslandi 1934 á vegum mæðrastyrksnefndar. Fyrst var mæðradagurinn fjórða sunnudag í maí en svo einhvern sunnudag í maí. Um 1970 hófu ýmsar baráttukonur fyrir kynjajafnrétti andóf gegn deginum, enda töldu þær hann vera afturhaldssamt fyrirbæri. Að endingu var hann festur við annan sunnudag í maí árið 1980.
Mæðradagskort
Samantekt: Kristín Sigurjónsdóttir
Myndir: Kristín og Herdís Sigurjónsdætur
