Hrekkjavaka, eða Halloween eins og hátíðin er kölluð á ensku, er upprunalega forn keltnesk hátíð sem á rætur að rekja þúsundir ára aftur í tímann.
Hátíðin, sem bar heitið Samhain, markaði lok sumars og upphaf vetrar og var tími þegar talið var að mörkin milli lifenda og dauðra yrðu óljós.
Til forna kveikti fólk elda og klæddi sig í grímur til að fæla burt illa anda – hefðir sem síðar þróuðust í nútímalega Hrekkjavöku.
Á 8. öld færði páfi hinn kristna dag Allra heilagra messu yfir á 1. nóvember, og kvöldið áður – All Hallows’ Eve – varð að því sem nú kallast Halloween.
Þegar írskir og skoskir innflytjendur fluttust til Bandaríkjanna á 19. öld tóku þeir með sér þessa hefð, sem þar breyttist í gleðilega hátíð fyrir börn og fullorðna. Þaðan breiddist hún út um heim allan.
Grasker, búningar og hrekkir
Í dag er Hrekkjavaka einkennist af graskeraskreytingum, búningum og litlum hrekkjum.
Börn ganga á milli húsa, banka á dyr og segja: „Hrekkur eða nammi!“
Þeir sem opna velja þá hvort þeir gefa sælgæti eða eiga á hættu að verða fyrir saklausum hrekk.
Graskerið, sem oft er skorið út í brosandi eða hryllilega andlit, er tákn hátíðarinnar og á að fæla burt illa anda.
Upprunalega notuðu Írar rófur eða næpur, en í Ameríku var graskerið bæði stærra og auðveldara að vinna með.
Vinsældir aukast á Íslandi
Á Íslandi fór Hrekkjavaka að ryðja sér til rúms upp úr aldamótunum 2000, þegar áhrif bandarískrar menningar jukust í gegnum kvikmyndir, sjónvarp og samfélagsmiðla.
Fyrst tóku verslanir, leikskólar og grunnskólar að halda upp á daginn, en á síðustu árum hefur hátíðin orðið föst venja í haustmenningu landsins.
Börn og unglingar klæða sig upp í ýmsa búninga – allt frá galdrakonum og vampírum til hetja úr kvikmyndum – og margir fullorðnir taka þátt með því að skreyta heimili sín, halda búningspartí og setja út lýst grasker við dyrnar.
Nútímaleg hefð með fornar rætur
Þótt Hrekkjavaka eigi rætur sínar í heiðnum siðum er hún í dag fyrst og fremst gleðileg menningarhátíð sem sameinar ímyndunarafl, litadýrð og skemmtun.
Hátíðin minnir á mikilvægi þess að viðhalda leikgleði, sköpun og sameiginlegum stundum fjölskyldu og vina í myrkri haustsins.
Síldarminjasafnið á Siglufirði býður gestum í hrekkjavöku í Gránu fimmtudaginn 31. október klukkan 17:00–19:00. Aðgangur er ókeypis og allir velkomnir að taka þátt í hátíðlegu hrekkjavökuskapi.
_______________
Síldarminjasafnið býður til hrekkjavöku í Gránu í dag, föstudaginn 31. október frá kl. 17:00 – 19:00.
Gestir eru hvattir til að mæta í búningum og njóta hátíðarstemmningar í sögulegu umhverfi safnsins. Athygli er vakin á því að börn yngri en 12 ára þurfa að koma í fylgd fullorðinna — sem og allir þeir sem hræðast drauga og afturgöngur.
Fréttaritari hafur ekki haft spurnir að, eða fundið auglýsingar um aðrar uppákomur í Fjallabyggð í tengslum við Hrekkjavökuna.
