Eins og greint var frá hér á trolli.is var Iðnþing Samtaka iðnaðarins í Hörpu fimmtudaginn 10. mars. Hægt er að horfa á upptöku frá þinginu neðst á síðunni, en hér fer á eftir ályktun Iðnþings Samtaka iðnaðarins 2022.
Ályktun Iðnþings 2022 – Tími aðgerða er runninn upp
Stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar lofar góðu fyrir samkeppnishæfni Íslands. Orð eru til alls fyrst en tími aðgerða er runninn upp í þágu samfélagsins alls.
Undanfarin tvö ár hefur ríkt mikil óvissa og ekki sér fyrir endann á því ástandi nú í lok heimsfaraldurs og byrjun stríðsátaka í Evrópu. Röskun aðfangakeðju með tilheyrandi töfum á afhendingu og verðhækkunum ofan á miklar launahækkanir þrengja að iðnaði. Við þessar krefjandi aðstæður er ánægjulegt að þau ríflega 40 þúsund sem starfa í iðnaði hafa unnið þrekvirki við að halda uppi starfsemi við mjög erfiðar aðstæður og séð landsmönnum fyrir matvælum og öðrum nauðsynjum, annast framkvæmdir og skapað verðmæti til útflutnings.
Öflugur iðnaður tryggir góð lífsgæði landsmanna og helstu vaxtartækifæri í atvinnulífinu eru í iðnaði, sérstaklega í grænum iðnaði sem nýtir orku til verðmætasköpunar og hugverkaiðnaði sem hefur fest sig í sessi sem útflutningsstoð. En tækifærin þarf að sækja og er það
sameiginlegt verkefni atvinnulífs og stjórnvalda þar sem hlutverk stjórnvalda er að efla samkeppnishæfni Íslands, setja skýr markmið, taka afstöðu með uppbyggingu og slíta fjötra sem hamla vexti. Starfsumhverfi fyrirtækja þarf að vera samkeppnishæft. Létta þarf álögum
af fyrirtækjum með m.a. lækkun tryggingagjalds, auka stöðugleika í umhverfi þeirra og gera umhverfið skilvirkara með því að draga úr reglubyrði.
Lítið sem ekkert svigrúm til launahækkana
Það styttist í gerð nýrra kjarasamninga. Rekstrarumhverfi fyrirtækja er krefjandi eftir samdrátt síðustu missera, hækkandi hráefniskostnað, miklar launahækkanir undanfarin ár og aukna verðbólgu.
Samkeppnisstaða innlendra fyrirtækja gagnvart erlendum er erfið. Vegna þessa þarf samtal aðila vinnumarkaðarins að taka mið af því að svigrúm til launahækkana er lítið sem ekkert og því þarf fremur að líta til tækifæra til að auka hagvöxt og stuðla að lækkun vaxta með samhentu átaki. Kjarasamningar þurfa að taka mið af síbreytilegri samsetningu atvinnulífs og vexti nýrra iðngreina á undanförnum árum.
Græn iðnbylting
Metnaðarfullum markmiðum stjórnvalda í loftslagsmálum verður einungis náð með samstarfi atvinnulífs og stjórnvalda og með viðhorfsbreytingu varðandi orkunotkun og -öflun.
Lausnirnar verða til í atvinnulífinu og iðnaðurinn mun ekki láta sitt eftir liggja. Sum fyrirtæki hafa þegar náð kolefnishlutleysi og önnur hafa sett sér skýr markmið og gripið til aðgerða.
Með orkuskiptum skapast mikil tækifæri til að virkja hugvit og skapa þekkingu sem nýtist hér á landi og í öðrum ríkjum til að ná markmiðum í loftslagsmálum. Þannig verður hugverkaiðnaður enn öflugri. Stjórnvöld þurfa að hvetja enn frekar til nýsköpunar og fjárfestinga á þessu sviði, greiða götu orkuskipta og stuðla að fjárfestingum til að ná settu marki.
Tími aðgerða er runninn upp.
Aðgerða er þörf í orkumálum
Um þessar mundir verður þjóðarbúið af miklum útflutningstekjum vegna þess að það er ekki næg raforka til að skapa verðmæti í fjölbreyttum iðnaði. Auk þess er flutnings- og dreifikerfi raforku úr sér gengið að hluta til sem leiðir til óásættanlegrar sóunar verðmæta.
Þetta kallar á fumlaus viðbrögð stjórnvalda og orkufyrirtækja til að bæta úr með aukinni orkuöflun og öflugra flutningskerfi þannig að samfélagið í heild sinni njóti ávinnings af auðlindum landsins og markmiðum stjórnvalda um orkuskipti og jarðefnaeldsneytislaust Ísland verði náð.
Tími aðgerða er runninn upp.
Hugverkaiðnaður verði stærsta útflutningsstoðin
Mestu vaxtartækifærin fyrir íslenskt samfélag liggja á sviði hugverkaiðnaðar sem hefur alla
burði til þess að verða stærsta útflutningsstoðin í lok þessa áratugar ef rétt er á málum haldið. Festa þarf núverandi fyrirkomulag endurgreiðslna vegna rannsókna og þróunar í sessi án tafar og liðka þarf fyrir komu erlendra sérfræðinga til að ná metnaðarfullum markmiðum um vöxt. Stjórnvöld gáfu skýr skilaboð í nýjum stjórnarsáttmála um eflingu hugverkaiðnaðar.
Tími aðgerða er runninn upp.
Íbúðir fyrir alla landsmenn og traustir innviðir
Um nokkurra ára skeið hafa Samtök iðnaðarins varað við því að það stefndi í óefni á íbúðamarkaði þar sem of lítið væri byggt. Auka þarf framboð á byggingalóðum og einfalda þarf regluverk til að höggva á hnútinn. Það er í höndum ríkis og sveitarfélaga að gera það og er skorað á hlutaðeigandi að bregðast við án tafar þannig að íbúðauppbyggingu verði flýtt.
Skortur á nýjum íbúðum hamlar meðal annars vexti atvinnulífs víða um land og leiðir til hækkunar íbúðaverðs sem hefur áhrif á verðbólgu og vexti til hækkunar.
Þó innviðauppbygging hafi fengið aukið vægi undanfarin ár er enn langt í land og ráðast þarf í miklar fjárfestingar til að koma innviðum landsins í ásættanlegt horf.
Tími aðgerða er runninn upp.
Gott starfsumhverfi fyrirtækja í heimabyggð
Íslenskur iðnaður hefur átt stóran þátt í uppbyggingu íslensks samfélags síðustu áratugina og mikilvægt er að huga að starfsumhverfi hans, ekki síst í heimabyggð. Sveitarfélög þurfa að taka markviss skref til að styðja og styrkja íslenskan iðnað og skapa honum gott starfsumhverfi sem tryggir samkeppnishæfni hans bæði innanlands og í alþjóðlegri samkeppni. Hér ber að líta til þess að lækka álögur, með lækkun fasteignaskatta, og auka skilvirkni í stjórnsýslu sveitarfélaga og draga þannig úr óþarfa kostnaði í eftirliti og þjónustu.
Jafnframt þarf huga að því að tryggja virka og heilbrigða samkeppni í sveitarfélögum með áherslu á útvistun verkefna og vandaða útboðsferla.
Mannauður til vaxtar
Einhverjar stærstu umbætur í þágu iðnnáms urðu á síðustu árum þegar kerfislægum hindrunum var rutt úr vegi og möguleikar námsins voru kynntir. Árangurinn hefur ekki látið á sér standa og hefur aðsókn aukist verulega þannig að í fyrra þurfti að vísa hundruðum áhugasamra nemenda frá námi sökum plássleysis. Til að fylgja eftir þessum ánægjulega árangri þarf að bæta innviði menntunar, auka fjármagn til verknáms og búa náminu og nemendum viðunandi aðstöðu. Tækniskólinn er nú eftirsóttasti framhaldsskóli landsins.
Samtök iðnaðarins fagna viljayfirlýsingu stjórnvalda, Hafnarfjarðarbæjar og Tækniskólans um byggingu nýs Tækniskóla. Tryggja þarf framgang verkefnisins þannig að framkvæmdir geti hafist á árinu.
Fjölga þarf þeim sem útskrifast úr raunvísinda- og tæknigreinum á háskólastigi (STEM) og slíta kerfislæga fjötra sem tefja komu erlendra sérfræðinga til landsins. Samtökin vilja einnig benda á vanda drengja í skólakerfinu og hvetja eindregið til aðgerða til að bæta úr.
Aðsent
