Tekjuafkoma hins opinbera var neikvæð um 169,9 milljarða króna árið 2024 eða sem nemur 3,7% af vergri landsframleiðslu ársins (VLF). Til samanburðar var afkoman neikvæð um 101,2 milljarða króna árið 2023 eða 2,3% af VLF. Á verðlagi hvers árs jukust tekjur hins opinbera um 113,6 milljarða frá fyrra ári, eða 6,1%, á meðan útgjöld hins opinbera jukust um 182,3 milljarða króna eða 9,2%.
Viðbrögð við náttúruhamförum vega þungt í útgjaldaaukningu hins opinbera og neikvæðri afkomu á árinu 2024. Bein útgjöld vegna úrræða sem hið opinbera greip til vegna jarðhræringa og eldgosa við Grindavík numu yfir 87 milljörðum króna á árinu. Þar er meðtalið uppkaup Þórkötlu á fasteignum í Grindavík og uppbygging varnargarða ásamt húsnæðis- og vinnumarkaðsstuðningi vegna náttúruvár.
Tekjur hins opinbera námu 43,3% af VLF
Tekjur hins opinbera námu 1.988,6 milljörðum króna árið 2024 eða sem nemur 43,3% af VLF. Til samanburðar mældust tekjur hins opinbera 1.874,9 milljarðar króna árið 2023 eða 42,9% af landsframleiðslu þess árs.
Heildartekjur ríkissjóðs jukust um 5,0% á milli ára og námu alls 1.434,5 milljörðum króna. Á sama tíma jukust tekjur sveitarfélaga um 9,2% og námu alls 615,7 milljörðum króna. Almannatryggingar eru fjármagnaðar með tilfærslum frá ríkissjóði.
Skattar á tekjur og hagnað er stærsti tekjuliður hins opinbera og skilaði hann 42,7% af heildartekjum hins opinbera á árinu 2024. Alls námu tekjur hins opinbera af sköttum á tekjur og hagnað 849,6 milljörðum króna og jukust þær um 4,6% frá fyrra ári. Tekjur hins opinbera af sköttum á vöru og þjónustu jukust um 12,9% og námu 563,5 milljarði króna eða sem nemur 28,3% af heildartekjum hins opinbera. Í heildina jukust skatttekjur hins opinbera um 8,1% á árinu 2024.
Uppgjör hins opinbera í meðferð Hagstofunnar er unnið samkvæmt þjóðhagsreikningakerfi Evrópusambandsins og er meðferð á sölu eigna og tekjur af hlutdeildarfélögum og samrekstri frábrugðin uppgjöri Ríkisreiknings og sveitarfélaga. Í uppgjöri Hagstofunnar er hagnaður af sölu eigna, hlutdeild af tekjum og virðisbreyting eigna færð um efnahagsreikning. Eingöngu eru tekjufærðar tekjur af fyrirtækjum í eigu hins opinbera í formi arðgreiðslna.
Sjá nánar á vefsíðu Hagsstofu Íslands
