Úttekt Strategíu ehf. sýnir að Fjallabyggð stendur frammi fyrir alvarlegum vandamálum sem krefjast tafarlausra aðgerða.

Stjórnsýslu- og rekstrarúttekt Fjallabyggðar: Veikleikar og ábendingar um alvarlegar brotalamir

Úttekt Strategíu ehf. á stjórnsýslu og rekstri Fjallabyggðar dregur fram alvarlegar brotalamir í stjórnkerfi sveitarfélagsins. Þrátt fyrir að sveitarfélagið hafi sterkan fjárhagsgrunn er ljóst að stefnumörkun, stjórnarhættir, mannauður og þjónusta hafa setið eftir. Hér er ítarleg greining á helstu veikleikum og áskorunum sem krefjast tafarlausra aðgerða. Einnig bendir úttektin á að alvarlega skorti á skýrleika og samræmi í hlutverki bæjarstjóra Fjallabyggðar. Stjórnunarhættir, verkaskipting og ábyrgðarsvið bæjarstjóra hafa verið óljós og illa skilgreind, sem veldur ómarkvissri ákvarðanatöku og óskilvirkni í rekstri sveitarfélagsins.

Hlutverk og ábyrgð bæjarstjóra: Óljós og ósamræmd staða

Bæjarstjóri gegnir lykilhlutverki í umboðskeðju milli bæjarstjórnar, bæjarráðs og stjórnenda sveitarfélagsins. Skýrslan sýnir hins vegar að þessi keðja er óskýr og brotakennd.

  • Veikleikar:
    • Engin starfslýsing bæjarstjóra: Hlutverk og ábyrgð bæjarstjóra hafa ekki verið skráð með formlegum hætti, þrátt fyrir reglulegar mannabreytingar í embættinu (bls. 44).
    • Óskilgreindir verkferlar: Verkaskipting milli bæjarstjóra, bæjarráðs og stjórnenda er óljós, sérstaklega varðandi fjármálastjórn og stórar ákvarðanir (bls. 44–45).
    • Skortur á innra eftirliti: Ábyrgð bæjarstjóra á eftirliti með stjórnsýslu og fjármálum er illa skilgreind, sem dregur úr gegnsæi og eftirlitsvirkni (bls. 45).
    • Ósamræmi í upplýsingaflæði: Skipuleg upplýsingagjöf frá stjórnendum til bæjarstjóra er ekki til staðar, og samskipti fara að mestu fram á óformlegum fundum (bls. 44).
Áhrif á rekstur sveitarfélagsins

Óskýrt hlutverk bæjarstjóra hefur bein áhrif á skilvirkni og gæði ákvarðanatöku í rekstri Fjallabyggðar.

  • Dæmi um afleiðingar:
    • Ósamræmi í fjármálastjórn: Skýrslan bendir á að verkferlar við fjárhagsáætlanir, framkvæmdaáætlanir og ákvarðanir um fjárfestingar eru ómarkvissir vegna skorts á samræmi í verkaskiptingu bæjarstjóra og annarra stjórnenda (bls. 44–45).
    • Óöryggi í ákvarðanatöku: Skortur á skýrum verkferlum skapar óvissu meðal stjórnenda og kjörinna fulltrúa, sem leiðir til óvandaðra eða seinkaðra ákvarðana.
Tillögur að umbótum: Skýra þarf hlutverk bæjarstjóra

Skýrslan leggur til umfangsmiklar breytingar á hlutverki bæjarstjóra til að bæta stjórnsýslu sveitarfélagsins.

  • Helstu tillögur:
    1. Setja skýra starfslýsingu bæjarstjóra: Hlutverk bæjarstjóra gagnvart bæjarráði, stjórnendum og nefndum þarf að vera vel skilgreint og samræmt (bls. 45).
    2. Styrkja umboðskeðju: Skilgreina þarf skýrt ábyrgð bæjarstjóra innan umboðskeðjunnar og koma á samræmdum ferlum fyrir upplýsingagjöf og eftirlit (bls. 44).
    3. Innleiða innra eftirlit: Ábyrgð á innra eftirliti sveitarfélagsins ætti að vera á höndum bæjarstjóra, með reglubundnum skýrslugjöfum til bæjarráðs og bæjarstjórnar (bls. 45).
    4. Meta mannauðsþörf og staðgengla: Nauðsynlegt er að skilgreina staðgengla bæjarstjóra til að tryggja órofna stjórnun og lágmarka áhættu vegna veikinda eða brottfalls (bls. 44).
    5. Skilgreina undirskriftarheimildir: Umboð bæjarstjóra til að undirrita samninga og taka ákvarðanir þarf að vera vel afmarkað og aðgreint frá hlutverkum annarra stjórnenda (bls. 45).
Ályktun: Brýn þörf á umbótum

Staða bæjarstjóra Fjallabyggðar er veikburða og í raun til hindrunar fyrir skilvirka stjórnsýslu. Ef ekki verður gripið til nauðsynlegra umbóta getur það haft áframhaldandi neikvæð áhrif á ákvarðanatöku og rekstur sveitarfélagsins. Með skýrari ábyrgð, samræmdum verkferlum og aukinni áherslu á innra eftirlit getur Fjallabyggð styrkt hlutverk bæjarstjóra sem lykilforystu í rekstri sveitarfélagsins.

Stefnumörkun og stjórnarhættir: Alvarlegur skortur á yfirsýn

Eitt af því sem kemur skýrt fram í skýrslunni er að stefnumörkun Fjallabyggðar er í molum. Þrátt fyrir metnaðarfullan málefnasamning meirihlutans er framkvæmd stefnu í besta falli ómarkviss.

  • Veikleikar:
    • Gamaldags stefnur: Flestar stefnur sveitarfélagsins eru úreltar og ósamræmdar, sem veldur ringulreið í framkvæmd og eftirliti (bls. 36–38).
    • Engin mælanleg markmið: Sveitarfélagið skortir kerfi til að fylgjast með árangri stefnumótunar og innleiðingar (bls. 37).
    • Óskýr ábyrgðarskipting: Umboð milli bæjarráðs, stjórnenda og nefnda eru óskýr, sem leiðir til ákvarðanatöku sem byggir á ósamræmi og óvissu (bls. 39–40).
  • Tillögur:
    • Móta heildarstefnu sem tryggir samfellu og skýrar áherslur (bls. 38).
    • Uppfæra skipurit með áherslu á ábyrgðarskiptingu og aðgreiningu verkefna (bls. 40).
    • Koma á mælaborðum til að auðvelda eftirfylgni með framkvæmd stefna (bls. 37).

Fjármál og rekstur: Áhættusamt stjórnleysi

Þrátt fyrir sterkan fjárhagsgrunn skortir Fjallabyggð grunnforsendur til að reka sveitarfélagið á skilvirkan hátt. Skýrslan bendir á stjórnleysi í fjármálastjórn og áhættu sem gæti haft alvarlegar afleiðingar.

  • Veikleikar:
    • Engin áhættustýring: Fjallabyggð hefur ekki innleitt neina stefnu eða ferli til að stýra fjárhagslegri áhættu (bls. 47–48).
    • Ósamræmd innri leiga: Leigusamningar milli deilda eru óskýrir, sem skekkir kostnaðargreiningu og dregur úr rekstrarskilvirkni (bls. 50–51).
    • Skortur á langtímaáætlunum: Sveitarfélagið hefur enga stefnu um fjármögnun eða framkvæmdir til lengri tíma, sem veldur óvissu og ómarkvissri nýtingu fjármuna (bls. 47–49).
  • Tillögur:
    • Innleiða áhættustýringarkerfi og kortleggja áhættu í rekstri (bls. 51).
    • Formfesta ferli fyrir fjárhags- og fjárfestingaáætlanir (bls. 49).
    • Móta stefnu um fasteignir, viðhald og innri leigu (bls. 50).

Þjónusta og stafræn þróun: Alvarlegur skortur á nútímavæðingu

Þjónustukerfi Fjallabyggðar er úrelt og stenst ekki kröfur nútímans. Skýrslan bendir á vanrækslu í stafrænni þróun og skort á markvissri þjónustustefnu.

  • Veikleikar:
    • Engin skýr þjónustustefna: Sveitarfélagið hefur ekki skilgreint hvernig þjónusta eigi að vera veitt eða hvernig hún skuli samræmast þörfum íbúa og fyrirtækja (bls. 33).
    • Frumstæð tækniinnleiðing: Innleiðing stafrænna lausna er stopul og skortir leiðsögn sérfræðinga (bls. 33–34).
    • Ósamræmi í upplýsingagjöf: Upplýsingar til íbúa, fyrirtækja og stjórnenda eru sundurleitar og ómarkvissar (bls. 34).
  • Tillögur:
    • Móta heildstæða þjónustustefnu með áherslu á notendamiðaða þjónustu (bls. 33).
    • Efla stafræn kerfi, m.a. með innleiðingu Office 365 og skýjalausna (bls. 34).
    • Ráða stafrænan leiðtoga til að hraða þróun (bls. 34).

Mannauður og starfsumhverfi: Alvarlegar veikleikar í stjórnun

Mannauðsstjórnun Fjallabyggðar er í ófullnægjandi ástandi. Skýrslan bendir á að óskýr ábyrgðarskipting og skortur á stefnumótun leiði til óánægju og lélegrar nýtingar á hæfileikum starfsfólks.

  • Veikleikar:
    • Engin mannauðsstefna: Sveitarfélagið hefur enga stefnu til að móta starfsumhverfi eða styðja við starfsþróun starfsmanna (bls. 35).
    • Ósamræmi í þjálfun stjórnenda: Stjórnendur fá ekki nægilegan stuðning eða þjálfun, sem dregur úr skilvirkni í stjórnun (bls. 36).
    • Vandamál með fjarvistir: Skýrslan bendir á hátt hlutfall veikindadaga, sem er merki um lélegt starfsumhverfi og skort á utanumhaldi (bls. 35).
  • Tillögur:
    • Setja fram mannauðsstefnu og starfsþróunaráætlanir (bls. 35).
    • Innleiða kerfi til að greina og fækka fjarvistum (bls. 36).
    • Efla fræðslu fyrir stjórnendur og innleiða reglubundin starfsmannasamtöl (bls. 35).

Niðurstaða: Sveitarfélag í áhættusamri stöðu

Úttektin sýnir að Fjallabyggð stendur frammi fyrir alvarlegum vandamálum sem krefjast tafarlausra aðgerða. Skortur á stefnumörkun, ómarkviss fjármálastjórn, vanræksla í stafrænni þróun og veikleikar í mannauðsmálum skapa verulega áhættu fyrir framtíð sveitarfélagsins. Ef ekki verður gripið til umbóta gæti það haft langvarandi áhrif á getu Fjallabyggðar til að veita íbúum sínum og fyrirtækjum fullnægjandi þjónustu.

Sveitarfélagið þarf að taka höndum saman og vinna markvisst að umbótum á öllum sviðum stjórnsýslu og rekstrar til að tryggja sjálfbærni og stöðugleika til lengri tíma.

Hvað gerist næst?

Úttektin gefur skýrt til kynna að umfangsmiklar breytingar séu nauðsynlegar til að bæta rekstur og stjórnsýslu Fjallabyggðar. Meirihluti sveitarstjórnar stendur frammi fyrir þungu verkefni ef standa á við markmið málefnasamnings fyrir næstu kosningar.

Það er ljóst að krefjandi tímar eru fram undan í stjórnsýslu Fjallabyggðar. Spurningin er hvort tími nægi til að snúa rekstrinum til betri vegar og efla traust meðal íbúa sveitarfélagsins. 

284 Shares