Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra lagði í gær fyrir ríkisstjórn minnisblöð um undirritun samninga milli Íslands og Grænlands um skiptingu loðnu og gullkarfa.
Samkvæmt samningi um loðnu eykst hlutdeild Íslands um 1% úr 80% í 81%, Grænlands úr 15% í 18% og hlutdeild Noregs fer úr 5% í 1%, kjósi Noregur að gerast aðili að samkomulaginu. Aðgangur Grænlands er óbreyttur frá fyrri samningi en Ísland fær aðgang að grænlenskri lögsögu með svæðatakmörkunum.
Kjósi Noregur að standa utan samningsins verða engu að síður sett til hliðar 1% fyrir Noreg. Nái Noregur ekki að veiða 1% í lögsögu Jan Mayen, þá mun prósentustigið skiptast milli Íslands og Grænlands í hlutföllunum 81 á móti 18 frá og með 1. janúar á hverju veiðitímabili.
Ef Noregur undirgengst samninginn mun þurfa að semja um aðgang norskra skipa að íslenskri landhelgi. Líklegast er að Noregur muni greiða fyrir aðganginn með veiðiheimildum í loðnu sem þýðir þá aukningu til Íslands umfram 81%.
Samið var um að Grænlendingar fengju heimild til veiða á allt að 10.000 tonnum af makríl í íslenskri lögsögu. Heimildin er háð því að einungis tvö skip geti stundað veiðar og er skilyrði að íslenskur eftirlitsmaður sé um borð til þess að fylgjast með mögulegum meðafla. Íslensk skip fá svipaðar heimildir í grænlenskri lögsögu.
Miðað við breytingu á útbreiðslu loðnu frá aldamótum er viðvera stofnsins mun meiri í grænlenskri lögsögu en áður. Að sama skapi hefur viðvera minnkað í íslenskri lögsögu og loðnan nánast horfið úr lögsögu Jan Mayen. Samningsstaða Grænlands er því mjög sterk. Hins vegar eru veiðar á loðnu erfiðar og mun óhagkvæmari í lögsögu Grænlands en þeirri íslensku og greiðir því Grænland fyrir aðgang að íslenskri lögsögu háu gjaldi. Niðurstaða þessa samnings er því Íslandi hagfelld.
Í samningi um gullkarfa var samið við Grænlendinga um að setja inn sektarákvæði vegna umframveiði og mun allur kvóti umfram leyfilega 5% umframveiði vera fluttur frá því ríki sem veiðir of mikið yfir til hins samningsríkisins.
Samningurinn felur í sér að hlutdeild Íslands verður 89% (var 90%) og Grænlands 11% (var 10%). Þá eru sett til hliðar 300 tonn (voru 350 tonn) fyrir Færeyjar og eru þau dregin af heildaraflamarki áður en úthlutun milli Íslands og Grænlands er skipt.
Ísland lýsti yfir óánægju með það mikla ósamræmi sem væri í aflatölum Grænlands og krafðist að fá ítarlegri upplýsingar um afdrif kvóta gullkarfa sem Grænland selur til annarra ríkja. Grænland féllst á að gera átak í þeim málum og munu eftirlitsstofnanir ríkjanna útbúa kerfi til þess sem tekur gildi eftir 12 mánuði.
Mynd/Golli