Haustið á Íslandi er einstakur árstími, tími breytinga, kyrrðar og litadýrðar. Það er almennt talið hefjast í byrjun september og vara fram í lok nóvember, þar til veturinn tekur við. Dagarnir styttast hratt eftir sumarsólstöður, loftið verður tærara og ferskara og fyrstu haustvindarnir minna á nýjan kafla í náttúrunni.
Litir náttúrunnar breytast
Þegar haustið gengur í garð bregðast plöntur og tré við styttri birtutíma og lægra hitastigi. Ljóstillífun minnkar og gróðurinn hættir smám saman að framleiða græna litarefnið klórófyll sem er ríkjandi yfir sumarið. Þegar það hverfur koma önnur litarefni í ljós, gul og appelsínugul karótín og rauð antósýanín, sem gefa laufum bjarta haustliti.
Landslagið tekur á sig nýjan svip
Í kjölfarið tekur landslagið á sig nýjan svip. Lyng og víðir verða gullin og rauðleit, birki tekur á sig rauðbrúnan blæ og mýrargróðurinn skartar dýpstu litum ársins. Fjöll og dalir fá glóandi litaskrúð sem endurspeglast í vötnum og firðum, og náttúran sjálf virðist loga í rauðum, gulum og appelsínugulum tónum áður en hún hvílist undir vetrarsnjónum.
Umbreyting og kyrrð
Haustið markar einnig ákveðna innri umbreytingu. Eftir bjarta og viðburðaríka sumarmánuði kemur rólegri tíð með þokulofti, dimmum kvöldum og kertaljósum inni. Fólk fer að njóta gönguferða í haustlitunum, tendra arineld og undirbúa sig andlega fyrir veturinn.
Haustið á Íslandi er því bæði endir og upphaf, lok gróskumikils sumars en um leið inngangur að nýju tímabili þar sem náttúran dregur andann djúpt og safnar kröftum fyrir komandi vetur.
Myndir/Sveinn Snævar Þorsteinsson
